Inleiding

Kwaliteitstandaarden in de zorg

Kwaliteitsstandaarden zijn ‘standaarden, modules, normen, zorgstandaarden dan wel organisatiebeschrijvingen die betrekking hebben op het gehele zorgproces of een deel van een specifiek zorgproces en die vastleggen wat noodzakelijk is om vanuit het perspectief van de cliënt goede zorg te verlenen’.¹

Zorgstandaarden, richtlijnen en modules vallen onder de bovenvermelde definitie van kwaliteitsstandaarden, zoals omschreven in de wet cliëntenrechten zorg en andere wetten in verband met de taken en bevoegdheden op het gebied van de kwaliteit van de zorg (Stb. 2013, 578 ¹). De huidige wet cliëntenrechten zorg is in werking getreden met ingang van 1 april 2014.

De wet cliëntenrechten zorg

• AQUA (2015) geeft aan: “Kwaliteitsstandaarden zijn geen wetten of dwingende voorschriften. Juristen spreken in dit geval van niet-bindende regels. In principe wordt men geacht zich hier aan te houden, maar beargumenteerd afwij­ken is legitiem. Aangezien de aanbevelingen hoofdzakelijk gericht zijn op groepen zorggebruikers en de praktijk vaak complexer is dan in de kwaliteitsstandaard is weergegeven, kan men in individuele gevallen afwijken van de aanbevelingen in de kwaliteitsstandaard. Sterker: goed ‘evidence based’ handelen betekent dat men de kennis vertaalt naar de individuele patiënt en in een niet onaanzienlijk deel van de gevallen beargu­menteerd (en liefst ook gedocumenteerd) afwijkt van de standaard omdat dat past bij de situatie en wensen van de individuele patiënt.”
• heeft geen gevolgen voor de betekenis van standaarden in de context van de Inspectie voor de Gezondheidszorg of de zorgverzekeraars.
• is primair gericht op het doen opnemen van wettelijke bepalingen met betrekking tot het Zorginstituut Nederland (ZiN).
• stelt centraal dat het KI (onderdeel van het ZiN) een openbaar register bijhoudt.

Kwaliteitstandaarden die

• conform de Leidraad voor Kwaliteitsstandaarden van de Advies- en expertgroep kwaliteitsstandaarden
  (AQUA, 2015)² zijn ontwikkeld én
• voldoen aan het door het Kwaliteitsinstituut ontwikkelde Toetsingskader³, worden in het register opgenomen.

De opname van een kwaliteitsstandaard in het openbare register van het ZiN heeft geen gevolgen voor de rechtskracht en de juridische positie van deze standaard. Indien een kwaliteitsstandaard (nog) niet opgenomen is in het register, mag van beroepsbeoefenaren toch worden verwacht dat zij (ook) deze standaarden volgen.

Voetnoten